Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10.10.2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 2084), ustawa z dnia 26.01.2023r. o zmianie ustaw w celu likwidowania barier administracyjnych i prawnych (Dz. U. z 2023r. poz. 803) oraz ustawa z dnia 26 maja 2023r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, wprowadziły szereg zmian w opodatkowaniu darowizn, w tym m. in. nowe kwoty niepodlegające opodatkowaniu oraz nowe skale podatkowe.
Co zmieniło się w podatku od darowizny w 2023 roku i obowiązuje w 2024 roku
Zmianie uległy:
- art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, w którym ustalono nowe kwoty pieniędzy lub kwoty wartości innych rzeczy zwolnione od podatku od spadków i darowizn w wysokości nieprzekraczającej:
- 11 095 zł – od jednego darczyńcy,
- 22 189 zł – od wielu darczyńców łącznie;
- art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, w którym ustalono nowe kwoty czystej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych niepodlegające opodatkowaniu dla III grup podatkowych:
- 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
- 27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej ;
- 5 733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
- art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, w którym ustalono nowe skale podatkowe, które obecnie wynoszą:
| Kwoty nadwyżki w zł | Podatek wynosi | |
| ponad | do | |
| 1) od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej | ||
| 11 833 | 3% | |
| 11 128 | 23 665 | 355 zł i 5% od nadwyżki ponad 11 833 zł |
| 22 665 | 946 zł 60 gr i 7% od nadwyżki ponad 23 665 zł | |
| 2) od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej | ||
| 11 833 | 7% | |
| 11 833 | 23 665 | 828 zł 40 gr i 9% od nadwyżki ponad 11 833 zł |
| 23 665 | 1893 zł 30 gr i 12% od nadwyżki ponad 23 665 zł | |
| 3) od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej | ||
| 11 833 | 12% | |
| 11 833 | 23 665 | 1420 zł i 16% od nadwyżki ponad 11 833 zł |
| 22 256 | 3313 zł 20 gr i 20% od nadwyżki ponad 23 665 zł |
Co nie uległo zmianie w podatku od darowizny w 2023 roku
- Grupy podatkowe
Ustawa wymienia 3 grupy podatkowe, do których zalicza:
- do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
- do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
- do grupy III – innych nabywców.
- Zwolnienie z 4a
Art. 4a ust. 1 u.p.s.d. określa zwolnione od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli dopełnią określonych czynności we wskazanych w tym przepisie przypadkach. Podmioty te zalicza się do tzw. grupy zerowej. Zastosowanie tego zwolnienia jest uzależnione od spełnienia ustawowo określonych warunków, które można określić jako warunek obowiązku zgłoszenia do Urzędu Skarbowego oraz warunek obowiązku udokumentowania (umowa, bankowe potwierdzenie przelewu).
Jaki będzie podatek od darowizny mieszkania dla dziecka po zmianach
Wiemy już, że dzieci (zstępni) znajdują się w zerowej grupie podatkowej. Rodzice, którzy chcą przepisać mieszkanie na dziecko muszą dokonać tego w formie aktu notarialnego podpisując umowę darowizny u notariusza. Jeżeli dziecko jest pełnoletnie wówczas w kancelarii notarialnej muszą stawić się jednocześnie rodzice i dziecko, natomiast jeżeli dziecko jest małoletnie, wówczas reprezentowane jest przez przedstawiciela ustawowego (rodziców), którzy aby dokonać tej czynności i przyjąć darowiznę w imieniu dziecka będą potrzebowali zgody na czynność przekraczającą zwykły zarząd majątkiem małoletniego, wydaną przez odpowiedni wydział Rodzinny i Nieletnich Sądu Rejonowego. Będzie to miało miejsce w szczególności w sytuacji gdy mieszkanie będzie obciążone np. hipoteką.
Darowizna mieszkania od rodziców dla dziecka jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, bez względu na jej wartość, jeżeli zostanie zgłoszona do urzędu skarbowego. W przypadku umowy darowizny mieszkania strony umowy zwolnione są z obowiązku zgłoszenia, gdyż zgłoszenia dokonuje notariusz wysyłając odpis aktu notarialnego naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na siedzibę kancelarii, w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano darowizny.
Jaki będzie podatek od darowizny mieszkania dla osoby obcej w 2024 roku po zmianach
Przepisy prawne nie stanowią przeszkody w darowaniu nieruchomości osobie obcej, jednakże osoby te zaliczane są do III grupy podatkowej. Aby przepisać mieszkanie na osobę obcą, konieczna jest wizyta u notariusza oraz podpisanie umowy darowizny w formie aktu notarialnego.
W pierwszej kolejności należy wskazać co stanowi podstawę naliczenia podatku. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Ponadto wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw, a zatem w przypadku darowizny mieszkania jest to wartość rynkowa tegoż mieszkania. Jeżeli już znamy tę wartość i wiemy, że mieścimy się w III grupie podatkowej przystępujemy do obliczenia podatku. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na nowy art. 9 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 5733 zł jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej (a więc jest osoba obcą), a następnie zwrócić uwagę na zmieniony art. 15 ustawy, zgodnie z którym podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według wskazanych w ustawie skal.
Obliczenie podatku od darowizny w 2024 roku – przykład
Osoba A dokonuje darowizny na rzecz konkubenta (osoba obca) o wartości mieszkania 300.000,00 zł. Konkubent należy do III grupy podatkowej, zatem od 300.000,00 zł należy odjąć kwotę wolną od podatku wynoszącą 5.733,00 zł. Posiadając wynik 294.267,00 zł spoglądamy do tabeli powyżej, znajdującej się w art. 15 ustawy.
Z kwotą 294.267,00 zł znajdujemy się w III grupie podatkowej w trzecim przedziale od 23.665,00 zł.
Od kwoty 294.267,00 zł odejmujemy nadwyżkę 23.665,00 zł = 270.602,00 zł.
Wynik 270.602,00 zł x 20% = 54.120,40 zł
A następnie dodajemy: 54.120,40 zł + 3313 zł 20 gr = 57.433,60 zł. Wynik zawsze zaokrąglany w górę = 57.434,00 zł.
W wyżej wymienionym przypadku podatek od darowizny mieszkania o wartości 300.000,00 zł dla osoby obcej wynosi 57.434,00 zł.
