W 2023 roku wprowadzone zostały istotne zmiany w opodatkowaniu darowizn. Notariusz omawia znaczenie nowych przepisów oraz ich konsekwencje dla osób dokonujących darowizny nieruchomości na rzecz osób najbliższych lub obcych. Przedstawiono również przykładowe obliczenie podatku od darowizny zgodnie z nowymi przepisami.
- Co zmieniło się w podatku od darowizny w 2023 roku
- Co nie uległo zmianie w podatku od darowizny w 2023 roku
- Jaki będzie podatek od darowizny mieszkania dla dziecka po zmianach
- Jaki będzie podatek od darowizny mieszkania dla osoby obcej po zmianach w 2023 roku
- Obliczenie podatku od darowizny w 2023 roku – przykład
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10.10.2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 2084) wprowadziło szereg zmian w opodatkowaniu darowizn, w tym nowe kwoty niepodlegające opodatkowaniu oraz nowe skale podatkowe.
Co zmieniło się w podatku od darowizny w 2023 roku
Zmianie uległy:
- art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, w którym ustalono nowe kwoty pieniędzy lub kwoty wartości innych rzeczy zwolnione od podatku od spadków i darowizn w wysokości nieprzekraczającej:
- 10 434 zł – od jednego darczyńcy,
- 20 868 zł – od wielu darczyńców łącznie;
- art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, w którym ustalono nowe kwoty czystej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych niepodlegające opodatkowaniu dla III grup podatkowych:
- 10 434 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej (wcześniej 9637 zł);
- 7878 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej (wcześniej 7276 zł);
- 5308 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej (wcześniej 4902).
- art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, w którym ustalono nowe skale podatkowe, które obecnie wynoszą:
| Kwoty nadwyżki w zł | Podatek wynosi | |
| ponad | do | |
| 1) od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej | ||
| 11 128 | 3% | |
| 11 128 | 22 256 | 333 zł 90 gr i 5% od nadwyżki ponad 11 128 zł |
| 22 256 | 890 zł 30 gr i 7% od nadwyżki ponad 22 256 zł | |
| 2) od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej | ||
| 11 128 | 7% | |
| 11 128 | 22 256 | 779 zł i 9% od nadwyżki ponad 11 128 zł |
| 22 256 | 1780 zł 60 gr i 12% od nadwyżki ponad 22 256 zł | |
| 3) od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej | ||
| 11 128 | 12% | |
| 11 128 | 22 256 | 1335 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 11 128 zł |
| 22 256 | 3115 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 22 256 zł |
Co nie uległo zmianie w podatku od darowizny w 2023 roku
- Grupy podatkowe
Ustawa wymienia 3 grupy podatkowe, do których zalicza:
- do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
- do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
- do grupy III – innych nabywców.
- Zwolnienie z 4a
Art. 4a ust. 1 u.p.s.d. określa zwolnione od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli dopełnią określonych czynności we wskazanych w tym przepisie przypadkach. Podmioty te zalicza się do tzw. grupy zerowej. Zastosowanie tego zwolnienia jest uzależnione od spełnienia ustawowo określonych warunków, które można określić jako warunek obowiązku zgłoszenia do Urzędu Skarbowego oraz warunek obowiązku udokumentowania (umowa, bankowe potwierdzenie przelewu).
Jaki będzie podatek od darowizny mieszkania dla dziecka po zmianach
Wiemy już, że dzieci (zstępni) znajdują się w zerowej grupie podatkowej. Rodzice, którzy chcą przepisać mieszkanie na dziecko muszą dokonać tego w formie aktu notarialnego podpisując umowę darowizny u notariusza. Jeżeli dziecko jest pełnoletnie wówczas w kancelarii notarialnej muszą stawić się jednocześnie rodzice i dziecko, natomiast jeżeli dziecko jest małoletnie, wówczas reprezentowane jest przez przedstawiciela ustawowego (rodziców), którzy aby dokonać tej czynności i przyjąć darowiznę w imieniu dziecka będą potrzebowali zgody na czynność przekraczającą zwykły zarząd majątkiem małoletniego, wydaną przez odpowiedni wydział Rodzinny i Nieletnich Sądu Rejonowego. Będzie to miało miejsce w szczególności w sytuacji gdy mieszkanie będzie obciążone np. hipoteką.
Darowizna mieszkania od rodziców dla dziecka jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, bez względu na jej wartość, jeżeli zostanie zgłoszona do urzędu skarbowego. W przypadku umowy darowizny mieszkania strony umowy zwolnione są z obowiązku zgłoszenia, gdyż zgłoszenia dokonuje notariusz wysyłając odpis aktu notarialnego naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na siedzibę kancelarii, w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano darowizny.
Jaki będzie podatek od darowizny mieszkania dla osoby obcej po zmianach w 2023 roku
Przepisy prawne nie stanowią przeszkody w darowaniu nieruchomości osobie obcej, jednakże osoby te zaliczane są do III grupy podatkowej. Aby przepisać mieszkanie na osobę obcą, konieczna jest wizyta u notariusza oraz podpisanie umowy darowizny w formie aktu notarialnego.
W pierwszej kolejności należy wskazać co stanowi podstawę naliczenia podatku. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Ponadto wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw, a zatem w przypadku darowizny mieszkania jest to wartość rynkowa tegoż mieszkania. Jeżeli już znamy tę wartość i wiemy, że mieścimy się w III grupie podatkowej przystępujemy do obliczenia podatku. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na nowy art. 9 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 5308 zł jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej (a więc jest osoba obcą), a następnie zwrócić uwagę na zmieniony art. 15 ustawy, zgodnie z którym podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według wskazanych w ustawie skal.
Obliczenie podatku od darowizny w 2023 roku – przykład
Osoba A dokonuje darowizny na rzecz konkubenta (osoba obca) o wartości mieszkania 300.000,00 zł. Konkubent należy do III grupy podatkowej, zatem od 300.000,00 zł należy odjąć kwotę wolną od podatku wynoszącą 5.308,00 zł. Posiadając wynik 294.692,00 zł spoglądamy do tabeli powyżej, znajdującej się w art. 15 ustawy.
Z kwotą 294.692,00 zł znajdujemy się w III grupie podatkowej w trzecim przedziale od 22.256,00 zł.
Od kwoty 294.692,00 zł odejmujemy nadwyżkę 22.256,00 zł = 272.436,00 zł.
Wynik 272.436,00 zł x 20% = 54.487,20 zł
A następnie dodajemy: 54.487,20 zł + 3115 zł 90 gr = 57.603,10 zł. Wynik zawsze zaokrąglany w górę = 57.604,00 zł.
W wyżej wymienionym przypadku podatek od darowizny mieszkania o wartości 300.000,00 zł dla osoby obcej wynosi 57.604,00 zł.